Sorunu sor hemen cevaplansın.
Ünlem Nedir
Ünlem aniden ortaya çıkan duyguların etkisiyle ağızdan bir çırpıda çıkan, bu duyguları daha etkili anlatmaya yarayan kelimelerdir veya sözlerdir. Bu kelimelerin yanında dilek, emir, tehdit gibi anlamlar taşıyan kelimeler, cümleler ve yansımalar da ünlem değeri kazanabilir.
Bu bakımdan ünlemler ikiye ayrılabilir:
1. Asıl Ünlemler
Asıl görevi ünlem olan kelimelerdir. Başka görevlerde kullanılamazlar. Seslenme veya duygu anlatırlar.
a. Seslenme Ünlemleri
Ey Türk Gençliği!
Hey! Biraz bakar mısın?
Bre melûn! Ne yaptın?
Hişt! Buraya gel!
Şşt! Sus bakayım!
Bunların yanında adlar ve özel adlar da seslenme ünlemi olarak kullanılabilir.
Anne!
Hemşehrilerim!
Tanrım!
Mehmet!
b. Duygu Ünlemleri
Ee, yeter artık!
Aa! Bu da ne?
Ah, ne yaptım!
Eh! Fena değil.
Ay, elim!
itme ha!
Hah, şimdi oldu!
Hay Allah!
Vah zavallı!
Vay sersem!
Aman dikkat!
Eyvah! Geç kaldım!
İmdat! Boğuluyorum!
2. Ünlem Değeri Kazanmış Kelime ve Sözler
Anlamlı kelimelerin bazılarına vurgu ve tonlama yoluyla ünlem değeri kazandırılabilir. Bunlar da duygu ya da seslenme anlatır.
Komşular!
Babacığım!
Simitçi!
Çok ilginç!
Ne kadar güzel!
Çabuk eve git!
Ne olur yardım et!
Çık dışarı!
Yansıma kelimelerin hemen hemen tümü ünlem olarak kullanılabilir.
Şır!
Çat!
Güm!
Hav!
Miyav!
Tıs!
Ünlem Vurgusu Nedir
Aşırı bir duyguyu ya da heyecanı ifade eden vurgu çeşididir. Cümlelerde, aynı hece üzerinde önce yükselen bir tonda görülür sonra da azalan bir ses frekansı izler.
Aah!
Eyvaah!
Dikaat! gibi.
Seslenme ve hitaplarda vurgu, ilk hecededir.
Hay-?di!
As?-ker!
Ma'-şallah!
A'-ferin!
Ünlem Cümlesi
Korkma, acıma, üzüntü, hayıflanma, yakınma… gibi durum ve duyguları anlatan cümlelere ünlem cümlesi adını veriyoruz:
“Gördün mü yaptığın işi!”,
“Ah, nasıl geri dönmek, yine yaşamak isterdi o günleri!”
Bulmacada Ünlem
Ünlem Edatları Nelerdir (Ünlemler)
Her türlü duyguyu, heyecanı (sevinç, keder, ıstırap, teselli, nefret, korku, hayıflanma, coşku, üzüntü vb.), düşünceyi anlatan veya yansımaları, seslenmeleri; onay, red, sorma ve gösterme gibi anlatım biçimlerini ifade eden edatlardır. Ünlemler, seslenme edatları, sorma edatları, gösterme edatları ve cevap edatları olmak üzere beşe ayrılırlar:
a) Ünlemler
Duygu ve heyecanları ifade eden edatlarla doğadaki seslerin yansımalarıdır: ah, ay, çat, eyvah, hoşt, küt, mırıl mırıl, of, oh, pat, püf, vah, vay, yuh vb.
b) Seslenme edatları
Hitap (seslenme) için kullanılan a, ay, be, bre, ey, hey, hu, le, ulan, ya, yahu gibi seslenme sözleridir. Bu edatlar, genellikle hitap edilen isimlerle birlikte kullanılırlar: a çocuğum, ay oğul, ey Türk gençliği gibi.
Seslenmelerde hitabı kuvvetlendiren bu sözler olmadan da hitap mümkündür: Sevgili öğrenciler! Arkadaşlar! Sayın milletvekilleri! Ömer! vb.
c) Sorma edatları
Başka kelimelere bağlanmadan soru için kullanılan edatlardır: acaba, acep, hani, niçin.
d) Gösterme edatları
Birini veya bir şeyi göstermek için kullanılan edatlardır: işte (edebî dilde), aha, daha, ta, te (ağızlarda), nah( argoda).
Gösterme edatları başka kelimelere bağlanmazlar.
e) Cevap edatları
değil, evet, hay hay, hayır, peki, yok gibi kabul veya red bildiren edatlardır. Bunlara konuşma dilinde daha çok geçen elbette, oldu, olur, tabiî, tamam, yoo gibi sözleri de ekleyebiliriz.
İşte başlıca edatlar bunlardır. Edatların bir kısmı Arapça, Farsça gibi yabancı dillerden Türkçeye girmiştir. Buraya edatların bugün pek kullanılmayan eski biçimleri ve ağızlardakilerin çoğu alınmamıştır.
Tarih: 2013-12-29 22:00:00 Kategori: Edebiyat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.